Pozostawała nadzieja to historia sześciu braci więzionych w Auschwitz autorstwa Jana Kupca przybliża dramatyczne losy sześciu braci Kupców z Poronina, którzy podczas II wojny uczestniczyli w ruchu oporu na Podhalu, za co zostali aresztowani przez gestapo i wywiezieni do niemieckiego obozu Auschwitz. Jan Kupiec, jeden z trzech ocalałych braci, szczegółowo opisuje przeżycia, opisując brutalne początki KL Auschwitz, pracę w obozowej stolarni, codzienność pełną wyzwań oraz działalność konspiracyjną w obozie – oznajmił Paweł Sawicki z biura prasowego muzeum. [krakow.tvp.pl].

Tragiczne losy braci. Książkę otwiera opis aresztowania braci w styczniu 1940 roku przez gestapo. Po brutalnych przesłuchaniach w niemieckiej katowni Palace w Zakopanem zostali przewiezieni do więzienia Montelupich w Krakowie, a stamtąd, w czerwcu 1940 roku, pięciu braci deportowano do Auschwitz. Najmłodszy, Antoni, po ciężkich torturach został przewieziony do szpitala, ale i on został osadzony w obozie w październiku. W Auschwitz szybko dołączyli do działalności konspiracyjnej. W marcu 1941 roku trzech z nich – Jan, Władysław i Bolesław – stało się częścią tajnych "piątek" w organizacji wojskowej rtm. Witolda Pileckiego. W 1941 roku, w wyniku dalszego śledztwa gestapo, które rozpracowywało konspirację na Podhalu, bracia zostali przewiezieni najpierw do więzień w Krakowie, a następnie ponownie na przesłuchania do Zakopanego. Brutalne dochodzenie zakończyło się w kwietniu 1942 roku. Bolesław nie przeżył tortur, a Władysław i Karol zostali skazani na śmierć. Jan, Antoni i Józef otrzymali wyrok dożywotniego pobytu w obozie koncentracyjnym. Po przewiezieniu do Auschwitz bracia zostali rozdzieleni. Jan został skierowany do Birkenau, gdzie za próby pomocy więźniom żydowskim, skazany został na pobyt w karnej kompanii. Po trzech miesiącach przydzielono mu funkcję pisarza w tym komandzie. Pełnił ją do ewakuacji obozu w styczniu 1945 roku, kiedy to został wywieziony do kolejnych obozów: Mauthausen, Melk i Ebensee. Po wyzwoleniu w maju 1945 roku wrócił do Polski. Józef po długotrwałych śledztwach również trafił do Birkenau, następnie został przeniesiony do Gusen, potem do Sachsenhausen, a stamtąd do Neuengamme. 3 maja 1945 roku zginął w Zatoce Lubeckiej, gdy aliancki nalot omyłkowo zatopił statek, na którym się znajdował. Władysław, po przesłuchaniach w Zakopanem, wrócił do Auschwitz i, mimo wyroku śmierci, został w czerwcu 1942 roku przeniesiony do Gusen, gdzie doczekał wyzwolenia w maju 1945 roku. Karol, skazany podobnie jak Władysław na karę śmierci, został rozstrzelany w Auschwitz 21 września 1942 roku. Antoni po powrocie do obozu w styczniu 1943 roku przydzielony został do komanda budowlanego. W październiku 1944 roku przeniesiono go do Sachsenhausen, a następnie do Dachau. W kwietniu 1945 roku podczas ewakuacji obozu został wyzwolony w okolicach Pragi. Świadectwo odwagi i pamięci "Wspomnienia Jana Kupca są niezwykłym świadectwem odwagi i siły ducha w obliczu niewyobrażalnego cierpienia. To historia rodzinna, która symbolizuje tragiczne losy Polaków pod niemiecką okupacją. Opowieść wzbogacają fotografie ze zbiorów rodzinnych, dokumenty administracji obozu oraz listy do rodziny" – poinformował Paweł Sawicki. Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 roku, aby więzić w nim Polaków. Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała sieć podobozów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów. Spośród około 140-150 tys. deportowanych do obozu Polaków śmierć poniosła niemal połowa. W Auschwitz ginęli także Romowie, jeńcy sowieccy i osoby innej narodowości. [krakow.tvp.pl].

Nikt, kto tam nie był, nigdy tego nie zrozumie - mówi wielu ocalałych z Zagłady. To stwierdzenie jest szczególnie trafne w odniesieniu do więźniów z Sonderkommando. Ich przeżycia nie mają odpowiedników ani precedensów w historii, nie można ich z niczym porównać, nie można ich pojąć. Nikt poza nimi nie wie, co czuje człowiek, który znalazł się na samym dnie piekła obozu zagłady. Sonderkommando było specjalną grupą żydowskich więźniów, którzy usuwali ciała z komór gazowych i palili zwłoki w krematoriach. Zgodnie z zaleceniem Adolfa Eichmanna, architekta masowej eksterminacji, członkowie Sonderkommando byli co pewien czas zabijani i zastępowani nową grupą więźniów. Przeżyło niewielu. Jeszcze mniej zdecydowało się mówić. Ich wstrząsające relacje zmuszają czytelnika do zmierzenia się z najtrudniejszymi pytaniami, jakie może sobie zadać człowiek. [lubimyczytac.pl].

Nasilenie palenia osiąga tej nocy szczyt. Wszystkie kominy zieją rozszalały żarem. Strzelają ognistym wulkanem w różne strony granatowego nieba. Z dołów i rowów bucha dym. Wije się, kołysze i skręca tuż nad nami. Iskry i sadza gryzą się oczy, oślepiają. Przez druty drugiego krematorium rozróżniamy na tle ognia cienie mężczyzn z Sonderkommanda, poruszające się dziwaczne postacie z widłami w rękach. Przerzucają trupy. Układają ja na rusztach. Dolewają specjalnego płynu, żeby się lepiej smażyły. Płynie stamtąd duszący odór spalenizny. Samochody ciężarowe pędzą, pozostawiając za sobą zapach trupi. Gdzieś od strony białego domku ścigają nas jęki, wołania zlewają się z błyskiem reflektorów, z tryskającymi płomieniami w straszną, koszmarną, niepojętą skargę.Wali mi po skroniach, jeżą się włosy ze strachu i napięcia. Wydaję się, że za chwile ziemia się rozstąpi i pochłonie nas w tym piekle, że musi się stać cos wstrząsającego. Przecież to niemożliwe, żeby przez to przejść i potem żyć dalej.Rozmawiać, uśmiechać się. nie, to nonsens.- Uważaj, trup! - krzyczy ściska moją rękę Az do bólu. Przeskakuję jak rażona pradem przez coś olbrzymiego, czarnego. Odwracam się. spuchnięty, częściowo spalony trup kobiety wypadł z przejeżdżającego samochodu. Nieco dalej leży samotna ręka. [.]Basia przyglądała i się obłędnie.- Krysiu, ja się tak boję, ja chyba zwariuję. Tak dziwnie mi się miesza w głowie.- Opanuj się. już niedługo, chodźmy, jakoś zapomnisz!